Cơm lam hay còn gọi là cơm được nấu trong ống tre. Khi nấu lên có mùi thơm, quyện với chút đậu phộng bùi bùi rất ngon. Mỗi năm vào mùa du lịch, có nhiều cửa hàng bày bán món cơm này với phong cách rất đặc biệt. Các bạn độc giả hãy cùng tìm hiểu về món ăn này qua bài viết bên dưới.
Nguồn gốc ra đời – xuất xứ của món cơm lam núi rừng
Cơm lam là món cơm đặc trưng của người Tây Bắc, được làm từ gạo cùng một số nguyên liệu khác, cho vào ống tre, nứa và nướng chín lên sẽ tạo ra mùi thơm độc đáo kết hợp với vị dẻo của gạo nếp khiến người ăn khó quên.
Việc bổ sung lương thực cũng thành một câu hỏi lớn, họ sẽ phải tìm ra cách biến cơm chín mà không cần đến xoong, chảo. Từ những thứ tạm bợ dựng nhà đến những vật dụng trong nhà như xoong nồi đều thiếu thốn nên người dân vùng cao đã giải mã ra cách nấu ăn trong hoàn cảnh không có những vật dụng cần thiết đó.
Cũng có thể nói, bắt nguồn từ cuộc sống lam lũ, thiếu thốn, người dân không có các dụng cụ để nấu nước hay làm chín gạo nên vận dụng các ống tre, từ đó cái tên cơm lam ra đời. Điều đặc sắc trong món ăn là được nấu chín bằng các nứa tre – hình ảnh biểu trưng cho sự bất khuất của dân tộc ta.
Sau khi gạo ngâm nước, cho gạo vào que tre, sau đó cho nước vào, cuối cùng quay đều que tre vừa rang trên lửa. Mùi thơm bốc lên cũng là khi cơm chín, bỏ lớp bần và ăn cơm.
Phương pháp nấu ăn này nhanh chóng và tiện lợi nhưng mang đến hương vị và độ thơm ngon đến mức người ta gọi cơm lam là tuyệt phẩm. Từ “lam” là cách nói của người Thái, không phải là danh từ mà là động từ có nghĩa là “nướng”. Đây là nguồn gốc của món cơm cực kỳ nổi tiếng.
Hương vị của món ăn đặc sản Tây Bắc
Vị ngọt cơm lam đến từ ống tre, gạo chắc thịt, mang lại cảm giác ngon miệng mà no bụng. Chấm thêm đậu phộng đường làm món ăn có thêm vị cuốn hút. Ngày nay người ta thường ăn kèm với món gà nướng. Thịt gà giòn, ướp nước sốt đậm đà, khi kết hợp với cơm, cho ra bữa cơm vô cùng vừa miệng.
Cơm lam không thể thiếu trong các sự kiện quan trọng của địa phương miền núi. Kết hợp vị ngọt của suối rừng trong veo với hương vị của tre xanh. Món ăn thể hiện tình đoàn kết, tình anh em keo sơn, tinh thần kết nối dân tộc vô cùng sâu sắc,trở thành đặc sản và là món ăn chủ yếu trong các dịp lễ trọng đại.
Để làm được cơm lam ngon, người nấu cần chuẩn bị loại gạo nếp ngon. Đây là gạo nếp cái hoa vàng trên nương được thu hoạch vào tháng 9-10 hàng năm. Ta có thể thao tác nghiền vụn gạo rồi, ngâm nước ấm. Dụng cụ làm lá tre tươi hoặc tre non để chỉ đốt bên ngoài trong quá trình sản xuất và nước ngọt của cây thấm vào gạo.
Loại tre, trúc này chỉ có thể cắt được 3-4 ống với chiều dài mỗi ống khoảng 30 cm. Đây đều là những nguyên liệu đơn giản, ống tre ngay bên rừng nên rất tiện để nấu khi lên núi. Người ta đốt lửa trại, đợi cho đầy rồi xếp các nan tre.
Cách nấu cơm lam đơn giản ai cũng làm được
Hương vị của món ăn này không lẫn vào đâu được. Song không phải lúc nào cũng có mùa gạo thơm và ống tre có sẵn. Nếu thèm cơm lam hay nhớ quê nhà, ta cũng có thể tự làm bằng những cách đơn giản được trình bày dưới đây.
Đầu tiên, ta học cách chọn nguyên liệu ngon để làm cơm lam
Nguyên liệu đơn giản gồm các thành phần như: 1 ký gạo nếp, 1 củ gừng nhỏ, nước dừa tươi, đậu phộng, mè trắng, muối tính, ống tre. Sở dĩ ta chọn gạo nếp là bởi dùng loại gạo này ta mới đạt được thành phẩm ở mức nguyên bản, giữ được độ dẻo ngọt vừa miệng.
Muốn mua được loại gạo nếp ngon để nấu cơm lam chuẩn thì bạn nên chọn loại gạo vùng cao mới thu hoạch, có hạt to, nhão, màu trắng đục, hương vị gạo tự nhiên là được. Đó là một loại gạo nếp ngon với hạt cơm dẻo trong miệng và có vị ngọt nhẹ khi nhai. Không nên mua các loại gạo tẻ, gạo nếp bị vàng, có lông, có mùn, gạo lứt.
Dùng ống nứa, ống nứa nhưng số lượng ống tùy vào kích thước ống lớn nhỏ để có thể cho đầy đủ lượng gạo nếp mà bạn chuẩn bị.Cây trúc được sử dụng không được quá non hoặc quá già. Tre tốt nhất từ tháng 10 đến tháng 1 và đảm bảo tươi, xanh, sạch và không có sâu bọ. Đồng thời, bạn cũng có thể đổi lá chuối, lá dong với nhau.
Giai đoạn chế biến cơm lam
Nếu mua gạo nếp, bạn đem vo sạch những hạt lép và rửa dưới vòi nước chảy để loại bỏ cát bám trên gạo, sau đó ngâm gạo nếp trong nước khoảng 4 – 6 tiếng để hạt gạo nở mềm. Khi gạo ngâm mềm, bạn vớt ra, rửa sạch với nước rồi để ráo. Phần gừng thì ta gọt vỏ, rửa sạch và bào thành sợi. Sau đó trộn với gạo đã ngâm.
Lá chuối mua về cần được lau sạch bụi bẩn, dùng khăn sạch lau khô rồi cắt thành từng miếng nhỏ hoặc vuông tùy ý. Mua tre về, chặt thành khúc dài khoảng 30cm, cắt bỏ hai đầu, rửa sạch. Đổ gạo vào ống tre. Ta cuộn tròn một lá chuối và luồn vào ống tre đã chuẩn bị sẵn sao cho lá chuối chặn một đầu ống.
Múc cơm trộn gừng nạo lên một xiên tre. Tiếp tục đổ nước dừa tươi lên trên cây mía.Cuối cùng, dùng lá chuối cuộn lại phần mía còn lại và gói kín lại. Khi cơm chín, cơm lam nở ra vừa với miệng cây trúc. Khi cho gạo vào ống nên để hơi xa miệng ống một chút để gạo không bị ngấm vào ống.
Những ống lam được nhồi gạo và gói kín bằng lá tre rồi nướng trên bếp. Đây cũng là thời điểm vỏ nứa chuyển từ màu xanh sang hơi cháy, vàng ấm khi cơm chín. Chỉ cần bóc ống nút chai bên ngoài và nó đã sẵn sàng để sử dụng. Nếu biết cách vặn ống cơm thì cơm sẽ xoắn đều, hạt cơm bên trong đều hơn, cơm lam dẻo và thơm hơn.
Quán cơm lam ngon không thể bỏ qua khi đến Sapa
Trên thực tế, ngày nay không chỉ ở các vùng cao mới có nhu cầu ăn cơm trong ống tre. Mà món ăn này, bởi nét độc đáo của nó, độ phổ biến ngày càng cao ở vùng đồng bằng và thành phố. Nhiều địa danh du lịch như vùng Tây Bắc, Đà Lạt cũng sở hữu kho tàng quán xá bán cơm lam gà nướng ngon.
The Hill Station Signature Restaurant – nàng thơ của Sapa
Một nhà hàng và quán cà phê với bầu không khí cổ điển và sang trọng. Vì vậy, bạn có thể cảm nhận được không gian ấm cúng ngay khi bước vào nhà hàng. Nếu đến đây, bạn không chỉ được thưởng thức món cơm lam Sapa nổi tiếng mà còn có thể thưởng thức những món ăn đặc sản khác của Sapa.
Đặc biệt, món lòng heo kết hợp cùng cơm lam được phục vụ tại quán được chế biến tinh tế và rất được lòng thực khách. Còn gì tuyệt hơn khi vừa nhâm nhi tách cà phê cùng bạn bè, gia đình vừa thưởng thức một số món ăn nổi tiếng vùng Tây Bắc phải không nào?
Red Dao
Là một trong những nhà hàng rất nổi tiếng ở Sapa. Quán không chỉ phục vụ cơm lam mà còn có tuyển chọn nhiều món ăn núi rừng Tây Bắc. Đặc biệt vì đầu bếp của người Dao Đỏ rất nổi tiếng nên tôi rất tin tưởng vào chất lượng món ăn. Không gian quán được trang trí chủ yếu theo phong cách cổ kính, cao nguyên.
Hòa mình vào không khí nơi đây, bạn không chỉ được thưởng thức những món ăn ngon mà còn được chìm đắm trong không gian âm nhạc độc đáo. Đặc biệt hơn là được các chàng trai chàng trai người Dao đỏ biểu diễn đầy quyến rũ.
Quán Hoa Phượng điểm bán cơm lam ngon trứ danh
Quán cơm Hoa Phượng nằm trong một con hẻm gần Nhà thờ Đá và có bán cơm lam Sapa. Một trong những ưu điểm không thể bỏ qua của quán là thực đơn đa dạng, giá cả lại rất phải chăng. Nếu có dịp đến với Sapa, bạn đừng quên ghé qua quán cơm Hoa Phượng để thưởng thức món cơm cừu trứ danh nhé.
Khu đồ nướng địa phương Sapa với đặc trưng cơm lam
Nếu bạn không thích sự gò bó trong các nhà hàng, quán ăn thì khu BBQ trên phố Cầu Mây là nơi dành cho bạn. Ngoài cơm lam thì còn có các món thơm ngon hấp dẫn như trứng nướng, khoai lang nướng. Vì nó được bán trên đường phố nên giá cả hợp lý. Đến Sapa mà không ghé qua địa điểm BBQ này thì quả là một thiếu sót lớn.
Lưu ý khi làm cơm lam bằng dụng cụ ống tre
Khi cho gạo vào ống, bạn để một khoảng trống giữa nó và miệng ống. Khi cơm chín nở ra, vừa miệng ống xilanh. Khi nướng, bạn nhớ xoay ống tre thường xuyên để cơm chín đều, không làm đen hoặc cháy ống tre, nứa vì như vậy cơm sẽ kém ngon. Hơi nước bốc lên từ miệng xiên tre, khi ngửi thấy cơm thơm phức là cơm cừu đã chín.
Chọn một cây tre/ trúc không quá non cũng không quá già. Tre tốt nhất từ tháng 10 đến tháng 1, khi nó còn tươi, không có sâu bọ và khô héo. Nếu không có lá chuối, lá don sẽ giúp cơm lam ngon hơn. Khi cho gạo vào ống, bạn để một khoảng trống giữa nó và miệng ống. Khi cơm chín nở ra, vừa miệng ống xilanh.
Cơm được trộn với khoai tây và sắn xắt nhỏ ngon và lạ miệng
Ngoài cách chiên mè bằng chảo, bạn hãy đặt mè lên khay nướng rồi cho vào lò nướng ở nhiệt độ 175°C nướng trong vòng 8 đến 15 phút. Tùy theo kích thước của mè mà có thể nướng chín vàng hoặc nướng vàng.
Bạn cũng có thể rang bằng lò vi sóng hoặc mua muối vừng ở siêu thị hoặc cửa hàng tiện lợi như WinMart/ WinMart + để tiết kiệm thời gian. Bởi nhìn chung đây là nguyên liệu dễ tìm mua. Muối để làm muối vừng cần là muối tinh, chuẩn vị. Sử dụng nước dừa xiêm giúp cơm lam có vị đậm đà hơn so với sử dụng loại nước dừa khác.
Kết luận
Sau khi đọc xong bài viết trên, trong đầu bạn đã hiện lên một chút hương vị cơm lam của núi rừng Tây Bắc rồi phải không? Vậy thì đừng đợi chờ thêm nữa mà hãy thưởng thức ngay cái hương vị dẻo, bùi và ngọt ngào của món cơm trong ống tre một cách trọn vị nhé.
