Tìm hiểu về thắng cố sẽ giúp bạn có thêm sự hiểu biết về các dân tộc ở miền núi Tây Bắc, đó là nét văn hóa đặc sắc được toát ra từ ẩm thực, vô cùng độc đáo và thú vị. Món ăn độc đáo này mang hương vị đậm đà của núi rừng cùng sự thơm ngon của thịt ngựa, kết hợp với nhau tạo ra tinh hoa ẩm thực.
Thắng cố và những điều bạn cần biết
Thắng cố là món ăn đặc trưng của người dân tộc H’mông, tuy nhiên nó lại không bắt nguồn từ Việt Nam mà lại có xuất xứ ở quốc gia láng giềng Trung Quốc. Món ăn được nấu với khá đơn giản với hơn hơn 12 loại gia vị truyền thống để mang tới vị ngon cho món ăn.
Đến với vùng núi Tây Bắc, người ta luôn tìm kiếm những món ăn độc đáo mới lạ, không lẫn vào đâu được, mang nét đặc trưng khác với những vùng còn lại của Việt Nam. Do vậy, thịt ngựa được sáng chế với công thức gia truyền tạo nên mùi vị đặc sắc, kết hợp cùng những loại nguyên liệu đặc trưng tạo thành món thắng cố.
Theo truyền thống của người dân tộc vùng Tây Bắc, thắng cố phải được nấu từ thịt ngựa, tuy nhiên về lâu về dài điều này đã được thay đổi linh hoạt hơn. Người ta đã có thể tìm đến những loại nguyên liệu phổ biến hơn để thay thế cho thịt ngựa, vì đặc thù ngựa ở Việt Nam không nhiều, không đủ để đáp ứng nhu cầu thực khách.
Theo những chia sẻ của lão làng miền núi Tây Bắc, món ăn này đã được sáng tạo ra hơn 200 năm về trước, thời điểm mà con người chưa có quá nhiều món ăn như thời điểm hiện tại. Cha ông ta đã nghiên cứu cách để tận dụng sự dẻo dai trọng miếng thịt ngựa săn chắc, tạo thành một món ăn hết sức đặc biệt như thắng cố.
Điểm danh các loại thắng cố khác nhau
Trong quá khứ, cha ông ta chỉ chuộng việc nấu món ăn này bằng thịt ngựa, đây là nguyên bản từ ngày đầu sáng chế ra món thắng cố. Nhưng theo thời gian, thế hệ đi sau có những biến tấu để tìm hiểu thêm về món ăn đặc biệt này, có phù hợp với thịt dê, thịt bò, thịt heo hay không.
Người ta đúc kết ra được rằng, loại thịt tốt nhất có thể thay thế cho thịt ngựa chính là thịt bò. Với độ dẻo dai thơm ngọt của mình, thịt bò tự tin có thể thay thế thịt ngựa trong các bữa ăn gia đình, vì không phải lúc nào người ta cũng có thể tìm mua thịt ngựa nên việc thay thế này rất có ý nghĩa.
Nếu để so sánh về mùi vị thì thực chất thịt bò không thể làm tròn vai như một miếng thịt ngựa được, vì là phương án thay thế nên sẽ giảm đi mùi vị thơm ngon thực chất. Tuy nhiên, thắng cố dù chế biến với thịt bò cũng rất bắt miệng, bạn có thể ăn liên hồi nhiều chén khi gặp món ăn này trong tương lai.
Có người hỏi rằng vậy thì thịt heo hay thịt dê có thể nấu thắng cố hay không? Câu trả lời đương nhiên là nấu được, tuy nhiên hương vị có thật sự ngon như phiên bản gốc hay không thì còn chưa chắc chắn. Nhưng với những tay đầu bếp tài ba, có lẽ thắng cố nấu bằng các loại thịt khác cũng sẽ không thua kém gì thịt ngựa.
Cách làm món ăn thắng cố của miền núi Tây Bắc
Mỗi vùng sẽ có mỗi cách nấu khác nhau, và cả trong gia đình cũng như vậy, có người sẽ chú trọng khử sạch mùi, có người lại thích có một chút mùi để làm dậy món ăn. Chung quy thì có rất nhiều cách để hoàn thiện món ăn này, cùng điểm qua cách làm thắng cố phổ biến của người dân tộc thiểu số nhé!
Khâu làm sạch
Thịt ngựa cần được làm sạch một cách kỹ lưỡng bằng cách trần qua nước sôi, rửa bằng muối, chanh,… vì vốn dĩ có rất nhiều người nhạy cảm với mùi thịt ngựa. Nếu như những thành viên trong gia đình bạn có dị ứng với mùi quá nồng thì bạn nên thực hiện nhiều lần, khi đã đảm bảo khử sạch mùi thịt thì đến với bước tiếp theo.
Có những người sẽ thắc mắc rằng thắng cố chỉ bao gồm thịt ngựa hay cả nội tạng, thì câu trả lời sẽ bao gồm cả nội tạng nhé! Đối với bất kỳ động vật nào, nội tạng của nó cũng có những chất không phù hợp với cơ thể con người, vậy nên việc làm sạch là hết sức cần thiết trong trường hợp này.
Riêng đối với ruột, gan, phèo, phổi của ngựa, bạn phải trần qua nước sôi nhiều lần, dùng muối và chanh kết hợp chà xát với tay để loại bỏ vi khuẩn cũng như mùi hôi. Muốn món ăn trở nên hoàn hảo thì giai đoạn này là quan trọng nhất, bạn nên học hỏi những người đi trước để có kinh nghiệm hơn trong việc làm sạch nội tạng ngựa.
Khâu ướp gia vị
Người ta sẽ tiến hành cắt nhỏ những miếng thịt để ướp gia vị cho dễ ngấm, điều đặc biệt ở đây không phải là một hai gia vị thường ngày chúng ta vẫn dùng. Mà đó chính là những loại thảo mộc, lá cây, tiêu, quế chi, thảo quả,… toàn bộ đều có nguồn gốc từ vùng núi mà hình thành.
Có tất cả là 12 loại gia vị được kết hợp với nhau trong lúc này, có tính hàn, có tính nóng, tất cả kết hợp sẽ tạo nên sự hài hòa khó tìm thấy. Chung quy thì thịt ngựa kết hợp với thảo mộc miền núi Tây Bắc phải nói là không có gì sánh bằng.
Khâu nấu thắng cố
Tiếp đến, những người dân tộc thiểu số ở những vùng này sẽ bắt chúng lên bếp cùng với nước đổ vừa đầy thịt. Mục đích để nước nhiều như vậy là để giúp cho những loại thảo mộc được hòa tan thấm vào thớ thịt, thịt qua thời gian lâu chịu nhiệt cũng sẽ mềm mại dễ ăn hơn phần nào.
Không nên nấu thắng cố bằng bếp lửa thường vì mùi vị sẽ không đạt chuẩn theo công thức, chuyên gia chỉ nấu bằng lửa than mà thôi. Khi lửa than thật cháy, người ta sẽ dùng một chiếc chảo lớn để trút hết những gì đã nêm nếm vào, lần lượt khiến nó cháy cạnh và cuối cùng đổ nước vào như trên.
Thưởng thức món thắng cố đúng chuẩn người dân tộc
Khác với cách ăn những món nóng thông thường, người ta sẽ múc ra tô để chan vào chén và thưởng thức. Nhưng với thắng cố, để giữ được nhiệt độ của món ăn, người ta sẽ ăn ngay trên bếp nóng hổi, ăn đến đâu múc đến đó cho đến khi hoàn toàn không thể ăn được nữa.
Mùi vị của món ăn này nên kết hợp với một xíu ớt xào Bắc Hà để dậy mùi, tăng vị cay nồng cho những người thích xuýt xoa khi ăn. Thực chất, loại ớt này rất phù hợp với món ăn, nó có hương vị độc đáo hơn những trái ớt thông thường, bạn sẽ cảm nhận rõ ràng điều đó chỉ với một lần thử nghiệm.
Lý giải việc ăn trên bếp này còn vì lý do nội tạng ngựa sẽ ăn nóng sẽ không ngon, nguy cơ bốc mùi cũng như không nên ăn nội tạng khi lạnh. Hiểu được điều đó, người ta luôn cố gắng giữ nhiệt độ của chảo thắng cố hết mức có thể, dù không thể ăn trên lửa than thì cũng sẽ giữ nhiệt độ bằng lửa ga.
Thắng cố khi nấu xong bạn có thể cho thêm một ít rau mùi phù hợp, loại rau này không phải ai cũng ăn được, nên cho vào lúc thịt đã mềm để rau không bị xỉn màu. Ngoài ra, người sành ăn sẽ kết hợp trụng rau vào thắng cố như ăn lẩu, vừa giúp no dai no lâu lại làm tăng thêm mùi vị đặc sắc.
Gợi ý địa chỉ thưởng thức món ăn ngon ở miền Tây Bắc
Nếu có dịp ghé đến miền núi Tây Bắc như Sapa hay Hà Giang, bạn không thể bỏ qua món ăn này với một độ cao đặc biệt như vậy. Cái se se lạnh của tiết trời kết hợp với hương vị thắng cố ấm nóng quả là không chê vào đâu được. Cùng điểm danh một số địa điểm có những đầu bếp kỳ cựu chuyên về món ăn đặc biệt này nhé!
Đến với thắng cố A Quỳnh tại Sapa
Nổi tiếng tại Sapa là một nhà hàng mang đậm phong cách dân tộc, gần gũi thân thuộc bằng cách bài trí độc đáo. Món ăn tại nhà hàng này cũng khiến nhiều thực khách phải trầm trồ, phải kế đến chính là món thắng cố bí truyền đã có từ lâu đời, được truyền thụ lại đến tận ngày hôm nay.
Địa chỉ quán ăn nằm ở số 15 đường Thạch Sơn, thị trấn Sapa, ngay trung tâm thành phố dễ dàng cho việc di chuyển bằng các phương tiện đến nhà hàng này. Quán bắt đầu bán từ 9h và sẽ bán xuyên suốt đến 23h00 hằng ngày, không nghỉ thứ bảy và chủ nhật.
Khám phá quán thắng cố Mộc Miên ở Hà Giang
Mộc Miên với cái tên độc đáo, đủ để đi sâu vào lòng người ngay từ tên gọi, đồ ăn nơi đây càng làm người ta trầm trồ xuýt xoa và dành nhiều lời khen có cánh. Nối danh với món thắng cố là chủ đạo, bên cạnh đó quán ăn này cũng bán rất nhiều đặc sản vùng cao nguyên khác, bạn có thể thử một lúc nhiều món ăn khi đến nơi đây.
Quán bán từ 9h đến 23h mỗi ngày trong tuần, kể cả thứ bảy và chủ nhật vẫn hoạt động điều độ. Địa chỉ quán ăn Mộc Miên nằm ở 140 Tổ 2, thị trấn Đồng Văn, Hà Giang, một nơi vừa có vẻ đẹp non nước hữu tình vừa có những món ăn đặc sắc. Đặc biệt nhất là bạn không nên bỏ qua món thắng cố nhé!
Xin được nói thêm, Hà Giang vẫn luôn nổi tiếng với những phiên chợ bán thắng cố bình dân, những người dân bản xứ sẽ phụ trách việc nấu nướng cũng như buôn bán tại đây. Nếu bạn muốn thử trải nghiệm cảm giác là một thực khách gần gũi với người bản địa, có thể tìm kiếm đến những phiên chợ này.
Kết luận
Món ăn thắng cố là một nét ẩm thực đặc trưng của người miền núi, đặc biệt là dân tộc thiểu số ở miền núi Tây Bắc. Đến với Tây Bắc đại ngàn, ngoài việc nhìn ngắm phong cảnh hữu tình tươi đẹp, bạn cũng nên tìm kiếm cho mình niềm vui khi thưởng thức những món ăn ngon miệng nơi đây nhé!
